टोपी कतिबेला लगाउने, कतिबेला फुकाल्ने !


  टोपी कतिबेला लगाउने, कतिबेला फुकाल्ने !

         नेपालीको राष्टिय पहिरन मध्यको पूरुषको शिरको शोभा बढाउने एक पहिरन हो टोपी । शिरपोष लगाएर विस्वको शिखर सगरमाथा जस्तै शिर ठाडो गरेर स्वाभिमानी देखाउने राष्टिय पहिचान  नै हो टोपी । त्यसोतः भौगोलिक  स्थान अनुसार स्थानीयहरुको आ-आफ्नै पहिरन अनुसारको आ-आफ्नै मौलिक पहिचानको शिरपोषहरु नरहेका भने हैन । तराई मध्यसको शिरपोषका रुपमा गम्सा वा तौलियाले शिरमा बेरेर  फेटा बाँधेर लगाउने पगरी  त्यस्तै नै हिमाली भेगकको ........ शिरपोष हुन्।  उपत्यका र पहाडी मूलका बासिन्दाले शिरको शोभाका रुपका लगाउने पहिरन टोपी नै हुन् । 

        नेपाल राष्ट्र भीत्रका आ-आफ्ना भौगोलिक क्षेत्रकको मौलिक पहिचान अनुसारका सब‌ै पहिरन  राष्ट्रिय पोशाक न‌ै भए तापनि अौपचारीक पोशाक भनेको तोपी सहितको दौरा सुरुवाल नै हुन् । यसरी पनि टोपी राष्ट्रिय पोशाको मूल पहिन न‌ै भन्दा फरक नपर्ला ।

       राष्ट्रिय पहिचान सहितको  पोशाकका रुपमा रहेको राष्ट्रिय पोशाकको मूल पहिरनका रुपमा रहेको टोपी उपत्यका र पहाडीले मूलका बासिन्दाको धर्म संस्कृत संग पनि जोडिएको प्रष्ट देखिन्छ । शिरको शोभाका रुपमा शिरमा लगाउने टोपी कुन कुन संस्कारमा अनिवार्य लगाउनु पर्ने र कुन कुन संस्कार टोपी लगाउनु हुन्न भन्ने धार्मिक तथा संस्कारी नियमै छ ।

सनातनी धार्मिक संस्कार अनुसार निम्न अवस्थामा पूरुषले अनिवार्य टोपी लगाउनु पर्ने र अनिवार्य फुकाल्नु पर्ने हुन्छ  :-

१. पूजा गर्दा र देवदेवताको ढोग गर्दा  टोपी फुकाल्नु पर्ने हुन्छ ।

२. फूलप्रशाद, टिका तथा सगुन ग्रहण गर्दा टोपी लगाउनु पर्छ 

३. भोजन गर्दा टोपी फुकाल्नु पर्छ ।

४. आफन्तजन मर्दा र मलामी जाँदा टोपी फुकाल्नु पर्छ।

५. जेष्ठहरुको भनाई अनुसार शौच गर्दा टोपी फुकाल्नु पर्छ ।

५. मध्यपुर थिमिको अष्टमातृका मध्यको एकमातृका विष्णुविर( वैय्णवि) देवीको खत जात्रामा  पिठ देखि केहि पर सम्म जात्रा गर्ने र जात्रालुहरु समेतले टोपी फुकाल्नु पर्छ।

६. आफुभन्दा ज्ञानीमानी सम्मानित ब्यक्ति सामु जाँदा खेरी निधार छोपिरहेको टोपीलाई अलिकति पछाडि पति सार्नु पर्ने ।

७. पुराण कथा तथा प्रवचन सुन्दा निधार छोपिरहेको टोपीलाई अलिकति पछाडि पति सार्नु पर्ने ।

टिप्पणियाँ

एक टिप्पणी भेजें

इस ब्लॉग से लोकप्रिय पोस्ट

मन्दिर प्रवेश गर्नु भन्दा पुर्व किन जुत्ता चप्पल बाहिरै खोलीन्छ ?

     मन्दिर प्रवेश गर्नु भन्दा पुर्व किन जुत्ता चप्पल बाहिरै  खोलीन्छ   ?          कुनै पनि मठ मन्दिर प्रवेश गर्नुपूर्व सवैश्रद्धालु भक्तवनहरु आफुले लगाईराखेको  जुत्ता चप्पल बाहिरै खोलेर जान्छन् । त्यसरी धार्मिक स्थलमा प्रवेश गर्दा धर्ममा  आस्था भएर पवित्र धार्मिक स्थल अपवित्र गर्न हुन्न भन्ने धार्मिक चेतनाका कारण यसो गरेको भए पनि यसको वैज्ञानिक कारण पनि रहेको हुनु पर्छ । जुत्ता चप्पलमा राजसिक र तामसिक धातुहरूको प्रधानता हुन्छ । यस विषयका जानकाहरुको भनाई अनुसार  भूतत्व धातु पातालबाट आउने नकारात्मक ऊर्जालाई पृथ्वीको वातावरणमा मिसिनका लागि जुत्ता माध्यम बन्छ ।         मानिस स्वसरिर जहाँ गए पनि उसको पाउले नै डोर्‍याउँदै लगिन्छ ।   आफ्नो आवस्यकता अनुसार मानिस अपवित्र स्थहलहरु सौचालय तथा मसानघाट लगायत स्थानमा  जानु पर्ने हुन्छन् अथवा गएका हुन्छन् ।  त्यस्ता स्थानमा नकारात्मक उर्जा शक्तीहरु सकृय भईरहेका हुन्छन् । जसले गर्दा पाउकोष लगाउनेको जुत्ता चप्पलमा  अनि जुत्ता नलाउनेको...
और पढ़ें

पूजास्थल र मन्दिर क्षेत्रमा फलाम प्रयोग गर्नु हुन्न !

पूजास्थल र मन्दिर क्षेत्रमा फलाम प्रयोग गर्नु हुन्न !         धार्मिक मान्यता अनुसार कर्म फल दाता शनिको कुदृष्टिबाट बच्न शनिदेवतालाई फलाम वा फलामबाट निर्मित कुनै पनि   साधन चढाएर पुुजा गर्ने परम्परा रहेको छ । यसरी फलाम चढाएर शनिदेवतालाई पूजा गर्ने शास्त्रीय परम्परा रहि आए तापनि  अन्य देवीदेवताहरुको पूजा अर्चना  गर्दा भने फलाम वा फलामबाट निर्मित कुनै साधन पूजास्थल नजिक समेत राख्नु हुन्न भन्ने धार्मिक तथा शास्त्रीय कथन रहि आएको छ । त्यसैले धार्मिक मान्यता अनुसार पूजा तथा पितृकार्यमा फलामका भाँडाको प्रयोग गर्न निषेध गरिएको छ ।         फलाम एक रसायनिक तत्व भएका कारण यस धातुमा खिया लाग्ने गर्छ । फलाम खिया लाग्ने धातु भएका कारण शुद्ध धातु मानिएको छैन ।  यही कारणले गर्दा पूजामा फलामका भाँडोको प्रयोग हुँदैन  ।  रसायनिक तत्व फलामा लाग्ने खिया मानव शरिरका लागि अति घाटक मानिन्छ । त्यसैले धार्मिक मान्यता अनुसार फलाम र फलाबाट निर्मित साधन पूजा स्थलमा मात्र हैन मठ मन्दिर देखि नै टाढा राख्ने निति हाम्रा पुर्खाले लिएको देखिन्छ ।...
और पढ़ें